Achter de muziek aan. Muzikaal erfgoed in Vlaanderen en Nederland

Achter de muziek aan. Muzikaal erfgoed in Vlaanderen en Nederland. Onder redactie van M.Beirens, E.Kempers en H.Moyson. Leuven/ Den Haag: Acco, 2010. 425 p. ISBN 978 90 334 82472

Het muzikaal erfgoed is veel vaker in ons leven aanwezig dan wij het zelf voor mogelijk houden. We raadplegen gedrukte en handgeschreven bladmuziek, luisteren naar oude muziekopnames en traditionele (volks)muziek, gaan naar concerten waarbij de oude klavier- of snaarinstrumenten worden bespeeld, bezoeken de folklore-festivals die de levende muziektraditie in stand houden. Vaak realiseren we ons niet eens dat wij oog in oog met het muzikaal erfgoed staan als wij langs straatorgels met oorspronkelijke draaiorgelboeken lopen of de bespeling van één van de historische orgels die Nederland zo rijk is, meemaken. De diversiteit van de erfgoedobjecten maakt het echter noodzakelijk om de wetenschappelijke definitie van muzikaal erfgoed en zijn positie in het cultuurleven te bepalen. Niet alleen het verleden van het muzikaal erfgoed in Vlaanderen en Nederland verdient de aandacht, de hedendaagse situatie en de toekomstperspectieven zijn op dit moment actueler dan ooit. Het Nederlands Muziek Instituut (NMI), sinds 2006 een sectorinstituut voor muzikaal erfgoed, is als gevolg van de voorgenomen bezuinigingen niet zeker van zijn toekomst. Ook het Muziek centrum Nederland (MCI), dat samen met het NMI aan de digitale wegwijzer van muziekerfgoed werkt, wordt bedreigd met sluiten. De noodzaak van erkenning en de ontwikkeling van de visie op het muzikaal erfgoed werd in 2008 en 2009 uitvoerig besproken tijdens de studiedagen, georganiseerd door het Resonant, Centrum voor Vlaams muzikaal erfgoed, en het Nederlands Muziek Instituut. Met zijn acht hoofdstukken en 34 bijdragen geeft de artikelenbundel Achter de muziek aan een overzichtelijke en geactualiseerde ‘stand van zaken’ in verschillende erfgoed disciplines. Het boek is geschreven door musicologen, erfgoedbeheerders, conservatoren en onderzoekers. Het is zowel musicologisch, theoretisch als praktijkgericht. Maar achter de specialistisch ogende inhoudsopgave met onderwerpen zoals het behoud, conservering, ontsluiting en het beheer van het erfgoed, schuilen ook voor een breed publiek interessante artikelen over o.a. de muziekcollectie van het Gemeentemuseum Den Haag, de Nederlandse liederenbank, het online muziekarchief Fonos. De specifieke aspecten van muzikaal erfgoed worden toegelicht via bijdragen over het documentair muzikaal erfgoed, de muziekiconografie, audiovisuele en digitale dragers, muziekinstrumenten en een danstraditie op het eiland Terschelling. Evenwel interessant zijn literatuurlijsten bij artikelen die de geïnteresseerde lezers naar de aanverwante literatuur doorverwijzen. Bij Nuttige links zijn er de websites te vinden van de in erfgoed gespecialiseerde onderzoeksinstellingen, musea, bibliotheken, archieven, sectorinstituten en koepelorganisaties.   

(gepubliceerd in Kunstzone, nr.10-2011)