Olga de Kort. Chanson /Bart Van Loo

Bart Van Loo. Chanson. Een gezongen geschiedenis van Frankrijk. Antwerpen, De Bezige Bij, 2011. 233 p.

‘Longtemps, longtemps, longtemps/ après que les poètes ont disparu/ leurs chansons courent encore dans les rues’. Met deze woorden van Charles Trenet over de liederen die lang na de dood van hun dichters nog op straten te horen zijn, nodigt Bart Van Loo zijn lezers uit voor een reis door de ‘gezongen geschiedenis van Frankrijk’. Zelf raakte Van Loo al op zijn zestiende met een chanson-virus besmet. Als docent Frans probeerde hij jarenlang de leerlingen de liefde voor de Franse taal via romantische, grappige, filosofische en politiek getinte Franse chansons bij te brengen. Het Franse chanson als ‘gids bij onze zoektocht naar schoonheid en waarheid’ klinkt als een gewaagde opgave die slechts doorgewinterde Francofonen zou aanspreken. Maar met het Franse chanson als gids door de geschiedenis van dit land slaagt Van Loo erin om zijn fascinatie in een encyclopedisch omvangrijk boek te vertalen. In tien hoofdstukken laat Van Loo zien hoe de liederen geworteld zijn in de geschiedenis en de literatuur, en hoe alles in Frankrijk begint en ‘eindigt met een lied’. Met dit vrije citaat uit Beaumarchais in gedachten wandelt de schrijver door de geschiedenis van Frankrijk van Clovis tot anno 2009. Een verhaal van vele eeuwen wordt geïllustreerd door ontelbare gebeurtenissen, namen en liedteksten.

Tot mijn plezier kon ik bijna alle geciteerde liedteksten neuriën en hoorde ik bij vele titels de bijbehorende stem van een zanger. Een erfenis van mijn Russische kinderjaren, uit de tijd dat de Sovjet luisteraars er een muzikaal dieet van klassieke muziek, Franse chansons en liederen van het Italiaanse San-Remo-festival op nahielden. Mijn generatie wist niets over The Beatles maar draaide de LP’s van Sylvie Vartan, Juliette Gréco, Charles Aznavour, Georges Brassens en Joe Dassin grijs. Franse liederen klonken op de radio en tijdens de belangrijkste zondagse muzikale tv-show ‘Ochtendpost’ die 30 min lang buitenlandse muziek uitzond. Iedere zondag om 11 uur, dat kon je niet missen, dat was je muzikale menu voor de komende week. Ik leerde de beginselen van het Frans via liederen, en kon me tijdens mijn studiejaren in Frankrijk muzikaal gezien goed redden. De Fransen vonden het trouwens vanzelfsprekend dat een buitenlander hun muziekcultuur waardeerde.

Het boek van de Vlaamse schrijver zal alle muziekliefhebbers aanspreken die net zo trouw gebleven zijn aan hun muzikale jeugdervaringen als Van Loo. Het hoge informatieve gehalte is tevens aantrekkelijk voor de nieuwe ‘bekeerlingen’ en de nieuwe generatie luisteraars die een vermoeden hebben dat er ook nog een wereld buiten de Anglo-Amerikaanse hitmuziek bestaat. In dit opzicht kan Chanson een muzikale kloof helpen dichten. Jammer dat er geen CD bijgesloten is. Een CD met luistervoorbeelden zou de waarde van dit boek nog meer hebben verhoogd. ©OlgadeKort, 2012.

Gepubliceerd in Kunstzone, 2012, nr.6.