Ben Daeter. Componisten zijn ook mensen

Ben Daeter. Componisten zijn ook mensen. Soesterberg: Aspekt, 2012. 319 p., ill. ISBN 9 789461 530677

‘Componisten zijn ook mensen’. Natuurlijk zijn ze dat wel, maar ik ben nog nooit een boek tegengekomen dat begon met de stelling: ‘Bach was een moeilijk mens’. In de meeste gevallen vinden we het niet relevant om de arrogantie van Bach of Mozart te bespreken. Datzelfde geldt voor de drinkgewoontes, ziektes en het liefdesleven van componisten: je vangt er in de biografieën wel eens iets over op, maar het blijven onderwerpen waar je als serieus musicoloog of schrijver niet te veel pagina’s aan wordt geacht te besteden.

Ben Daeter verzamelde echter alle vermakelijke, wetenswaardige en speculatieve feiten die vaak buiten de levens- en oevrebeschrijving vallen en rangschikte ruim 170 componisten volgens de allerdaagse, iets meer menselijke criteria dan stijlen en genres. De classificaties zijn nogal verrassend en brengen zelfs de grootse componisten tot menselijke proporties. Je hebt namelijk componisten in alle soorten en maten: magere, lompe of klein van gestalte; extraverte, luie of depressieve; gescheiden of ‘samenwonend zonder huwelijk’, met ‘platonische relaties’ of met ‘relationele zelfmoordpogingen’. Ook in het beroepsleven verschillen ze van elkaar: sommigen componeren veel, anderen juist weinig.

Componisten kunnen gezien worden als mensen zonder eigen huis, met een huis ‘in natuurlandschappen’ of gewoon als iemand die in bezit is van een ‘gerieflijke’ woning. Zij worden ziek (zie een lijstje met 31 meest voorkomende aandoeningen), raken uitgeput, gaan dood of worden vermoord, en ze worden begraven. Je hoeft een boek maar op een willekeurige pagina open te slaan en je weet het weer: componisten zijn geen bijzondere, ‘buitenaardse wezens’ maar gewone mensen van vlees en bloed. De vraag blijft echter wel in hoeverre de informatie over de huidproblemen van Bartók, de liefde van zowel Ravel als Debussy voor Siamese katten en de fascinatie van Dvorak voor de Praagse treindienstregeling nog iets aan je liefde of begrip voor hun muziek kan toevoegen.

Menselijk zijn deze gegevens zonder meer wel, en dat is precies het doel van dit boek: de componisten laten zien als gewone mensen met een bijzondere muzikale begaafdheid. Hopelijk weten de lezers het kaf van het koren te scheiden en gaan ze niet tijdens het luisteren naar de Requiem over de voorliefde van Mozart voor punch zitten te denken. Want voor je het weet, ga je straks voor het concert te checken of de componist van vanavond onder de categorie ‘moeilijke mensen’ valt… ©OlgadeKort, 2012.

Gepubliceerd in Kunstzone, 2012, nr.7/8.