27 augustus 2012: Schiphol-Sjeremetjevo: What’s in a name?
Het komt niet zo vaak voor dat ik ergens ruim van te voren aanwezig ben, maar op een vliegveld ben je nu eenmaal verplicht om op tijd te zijn. In ruil krijg je twee-drie uur vrije tijd cadeau die je – naar verwachting- in Duty Free winkels, bars en lounges mag besteden. Alternatieven zijn er ook: het Schiphol Rijksmuseum, de Airport Bibliotheek met de Nederlandse literatuur in alle talen, Casino, Massage AirportSpa of gewoon ouderwets naar haastende mensen en landende en vertrekkende vliegtuigen kijken. Het Schiphol Rijksmuseum presenteerde deze keer een mini-tentoonstelling met de portretten van de “Hollandse jongens’. Geen lange rijen, geen drukte voor een schilderij: de meeste reizigers gingen niet verder dan een museumwinkeltje. Ik ging er later ook poolshoogte nemen en had meteen spijt dat de deadline voor het Kunstzone themanummer Kunst en Kitsch al voorbij was, hier zou ik de best mogelijke foto’s kunnen maken.
In de bibliotheek was ik vooral benieuwd naar de Russische plank. Ik heb in geen eeuwigheid een Nederlandse boek in het Russisch gelezen, en vond het eigenlijk best grappig om de Nederlandse namen in het Russisch te zien staan. In het Russisch wordt er namelijk transliteratie bij het vertalen van namen en geografische plaatsen toegepast waardoor je soms heel aparte varianten tegenkomt. Zo moet bijvoorbeeld Cees Nooteboom volgens de Nederlands-Russische transcriptie Ses (Ces) heten en zijn achternaam één van zijn vier o’s missen (Noteboom). Zijn eerste roman Philip en de anderen vond ik op het Schiphol-plankje, samen met de Russische uitgaven van Anne Frank, Margriet de Moor, Tim Krabbé, Gerard Reve, Harry Mulisch en Tessa de Loo. Met veel plezier heb ik in het boekje van Martinus Nijhoff gebladerd, op zoek naar gedichten die ik tot nu toe alleen in het Nederlands kende. Mijn twee vrije uren waren zo voorbij.
Later deze dag werd ik met een nieuwe Russisch-Nederlandse taalkwestie geconfronteerd. Tijdens de paspoort controle in Sjeremetjevo kreeg ik ineens de vraag ‘waar ik vandaan kwam’. De vraag overviel me een beetje en ik zei zonder veel na te denken – ‘uit Gollandija’ (Holland). De strenge bebrilde mevrouw keek naar het scherm van haar computer en haar wenkbrauwen sprongen omhoog: ‘Dit land hebben we hier niet staan! Ik heb de keuze uit Oostenrijk en Nederland’. ‘Nederland, doe maar Nederland’, riep ik haastig. ‘Het is een land met vele namen, keuze genoeg’, probeerde ik nog te grappen maar het was duidelijk dat ik de enige was die hier iets grappigs in zag. Ik kreeg een stempel in mijn paspoort. Welkom en wegwezen, er staan nog rijen net aangekomen passagiers uit ‘Oostenrijk en Nederland’ achter mij te wachten. En goed onthouden: in het Russisch heet ‘De Aanslag’ van Harry Mulisch ‘De Afrekening’, Cees wordt als Ses geschreven en het vertrouwde Gollandija heeft inmiddels plaats voor het officiële Nederland gemaakt, dat in het Russisch trouwens helemaal geen Nederland maar Niederlanden is. ©OlgadeKort, 2012.
Olga de Kort 
Reblogged this on Russische muziek in Nederland.