Ik ben al jaren niet meer in Zaandam geweest, veertien jaar om precies te zijn, en herken de stad bijna niet meer. De standbeeld van Peter de Grote en het Czaar Peterhuisje zou ik nog wel kunnen vinden, maar de straten en bruggen rondom het station zijn helemaal nieuw voor mij. Ook de op de huizen bevestigde reproducties met de schilderijen van Claude Monet en de moestuin van Monet zie ik voor het eerst. Ze blijken bij de Monet-rondwandelingen te horen, en markeren de plaatsen die de Franse schilder aan zijn vijfentwintig Zaanse schilderijen inspireerden. Zaandam door de ogen van Monet, geen slechte idee! ‘Zaandam is wel bijzonder opmerkelijk en er is genoeg te schilderen voor een heel leven. Huizen in alle kleuren, molens bij honderden en verrukkelijke boten.’ Ik ben het helemaal eens met deze woorden van Monet uit zijn brief aan Pissaro, maar vandaag kan ik helaas geen Monet-route stoeptegels volgen. Mijn wandeling gaat naar het huis van Peter de Grote, maar voor Monet kom ik graag nog eens terug.
In Zaandam zijn en niet het Czaar Peterhuisje bezoeken, dat kun je je als Rus niet permitteren. Verdwalen is niet mogelijk: door de stoeptegels met voetafdrukken op de paden te volgen, kom je vroeg of laat bij Krimp 2, in 1697 een zevendaags logeeradres van de tsaar Peter de Grote. Het huis van de smid Gerrit Kist, dat dankzij zijn beroemde gast de status van één van de oudste houten huizen in Nederland heeft bereikt, is onlangs grondig gerestaureerd. Net als het kleinste poppetje in een Russische matroesjka is het veilig verborgen achter de glazen omheining en een stenen overkapping. Aan het huis zelf is er natuurlijk niets veranderd – dit iets scheve, iets ingezakte en door de eeuwen heen ineengekrompen rijksmonument is één en al geschiedenis. Het huis wordt druk bezocht en elke centimeter van dit bouwkundig meesterwerk wordt grondig bestudeerd en van commentaar voorzien. De medewerkers zullen de vergelijking ‘groot’ (over de tsaar) en ‘klein’ (over het huis) wel honderden keer per dag horen want elke nieuwe bezoeker die zijn voet op een wankele stoep zet, roept eerst spontaan zijn verbazing over de afmetingen uit. En elke bezoeker wordt er vrolijk van de kris kras beschreven ramen en muren, vooral na het lezen van een waarschuwingsbord met het schrijf- en kerfverbod. De sobere inrichting is ook een onderdeel van het verhaal, de tentoongestelde ‘memorabilia en curiositeiten’ en portretten aan de muren dragen bij aan de bijzondere sfeer van deze bijzondere plek in Zaandam. ©Olga de Kort, 2013.
Meer informatie: het Czaar Peterhuisje – www.zaansmuseum.nl, Monet-wandelroute in Zaandam – www.monetinzaandam.nl; zie ook workshop ‘Matroesjka beschilderen’ in het Czaar Peterhuisje.
Olga de Kort 
Geef een reactie