Olga de Kort. Philip Glass. Woorden zonder muziek. Een leven in de muziek. Vertaald uit het Engels door Catalien en Willem van Paassen. Amsterdam: Hollands Diep, 2015. 443 p., ill. ISBN 978 90 488 2449 6 (gepubliceerd in Pianist, 2016, nr. 1, p. 71)
Als kind droomde Philip Glass over ‘een leven vol muziek en reizen’, en dat leven heeft hij tot nu toe vol overgave geleid. Voor zijn autobiografie verruilt de Amerikaanse componist de muzieknotatie voor het letterschrift, maar dat verandert weinig aan zijn taal- en muziekbeleving. Woorden zonder muziek bestaan voor Glass niet: elke regel van zijn boek spreekt, ademt en beleeft muziek. Zij is in zijn herinnering aan zijn kinderjaren in Baltimore, wanneer hij stiekem pianoles van zijn broer probeert na te doen en vecht om een plaats op de pianokruk. Muziek brengt vreugde in zijn leven tijdens zijn studie aan de Universiteit van Chicago en Juilliard School of Music. Als beginnende componist absorbeert hij alle muzikale indrukken om zijn eigen taal te vormen. Klassieke kamermuziek, moderne jazz, experimentele en minimale muziek, alles voedt Glass’ belangstelling voor nieuwe vormen en ritmen.
Een leven in de muziek is een boek over dromen die uitkomen. Over de ontdekking van de wereld die in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw bruist van nieuwe ideeën, stromingen en kunstuitingen. Een waar feest voor een kunstenaar waarop Glass altijd een welkome en actief deelnemende gast is. Het is een boek over ontmoetingen met musici, kunstschilders, theater- en filmmakers, dansers en choreografen uit alle windstreken. De hele muziek- en cultuurgeschiedenis uit het tweede helft van de twintigste eeuw komt in de herinneringen van Glass voorbij. Het is een boek over reizen die de componist niet alleen naar Parijs maar ook naar India en Tibet brengen. Nooit staat muziek los van zijn andere activiteiten. Het beoefenen van hatha-yoga en het Tibetaans mahayana-boeddhisme helpt Glass net zo goed als contrapuntlessen bij Nadia Boulanger om zichzelf persoonlijk en muzikaal te ontwikkelen. Het is tenslotte een filosofisch boek waar de inmiddels 79-jarige Philip Glass zijn antwoorden zoekt op de vragen waar muziek vandaan komt en wat het precies is. De eerste vraag zette hem ooit aan het componeren van zijn eerste stuk. De tweede leidde tot een levenslange zoektocht naar ‘de muziek van muziek’, buiten alle ‘structuren, harmonie en contrapunt’. Hij heeft zijn antwoord inmiddels gevonden: muziek is alles wat hij denkt, schrijft en doet. Zijn gedachten gaan nooit óver muziek, hij ‘denk muziek’, geen zinnen en geen woorden. Want zelfs als Glass in woorden zou denken, zou hij eindigen met het ‘zoeken naar muziek die bij de woorden past’. ©Olga de Kort, 2016
Olga de Kort 
Geef een reactie