Olga de Kort – Jos Kessels. Socrates, maak muziek!

Olga de Kort. Jos Kessels. Socrates, maak muziek! Amsterdam: Boom uitgevers, 2017. 311 p. ISBN 9789058758996 (gepubliceerd in MUZE, 2017, nr. 3)

Socrates’ droom en ons leven 

Ooit had Socrates een droom die hem aanspoorde om muziek te maken en deze kunst te beoefenen. Niets bijzonders, vond de filosoof, aangezien de muziek in zijn filosofische doen en laten altijd al aanwezig was. Zou hij naar zijn droom toch beter moeten luisteren en zijn denkbeelden iets bijgesteld moeten hebben om ook de ‘muziek des leven’ veel meer aandacht te geven? Dat is de vraag die de lezer van Jos Kessels’ nieuwe boek meteen voor zijn kiezen krijgt. Dat is ook de vraag die de schrijver en filosoof zelf gaat beantwoorden door de samenhang en weerspiegeling van muziek en ideeën van Plato, Socrates, Shakespeare, Mozart, Bach, Goethe, Hanslick, Kant, Schönberg, Stravinsky, Thomas Mann, Mondriaan, Messiaen en Scruton te analyseren en in een breed cultuurhistorisch perspectief te plaatsen. De ideeën van Socrates en zijn collega’s filosofen en kunstenaars in de 25 eeuwen na Socrates’ droom worden getoetst op muzikale en levensvatbaarheid. Er blijkt meer voor het verband van muziek en leven te pleiten dat het op het eerste gezicht lijkt. Zo ontstaan er socratische gesprekken en cultuurfilosofische reflecties over het bereiken van harmonie, de waarde van symboliek en beeldtaal, de intenties en kleuren van ervaringen en uiteindelijk over de ‘syntaxis van onszelf’. De filosofische ideeën worden tegen het licht gehouden als ‘denkbeelden met een muzikale structuur’. Elk hoofdstuk voegt iets bij tot de steeds duidelijke wordende stelling dat de muziek niet alleen een klinkende filosofie is, maar ook een filosofisch gesprek is met de veranderende taal, grammatica en uitingsvormen. Een muzikale manier van leren kijken en spreken leidt tot de muzikale analyse van de ideeënleer. De conclusie van Jos Kessels dat muziek ‘een metafoor is voor het hele bestaan’, is de blik verruimende gedachte die de lezer mee zal nemen om er nog vaker stil bij te staan. ©Olga de Kort, 2017.