András Schiff. Musik kommt aus der Stille. Gespräche mit Martin Meyer. Essays. Bärenreiter, Henschel, 2017. ISBN 978-3-7618-2287-6
De stilte en muziek volgens András Schiff
In den beginne was de stilte. De stilte die aan de aanvang van muziek ligt. Volgens de pianist András Schiff hebben we allen deze stilte nodig – componisten, spelers en luisteraars. Ze bereidt ons voor op het wonder van het ontstaan van klanken en het vormen van muzikale structuren, om daarna als stilte weer terug te keren. Zo wordt de stilte een voorbode van muziek en haar natuurlijke einde.
Met deze persoonlijke overtuiging zet de pianist András Schiff meteen de toon voor de verzamelbundel met zijn gesprekken en essays. Hij is niet bang voor grote woorden, en allerminst voor het benaderen van muziekbeleving vanuit de termen van hart en ziel. Muziek verheft, dat is een gegeven dat hij uit eigen ervaring kent en met iedereen graag wil delen.
In de openhartige gesprekken met de journalist Martin Meyer komt de pianist uitgebreid aan het woord over alles wat hem als musicus in het leven bezighoudt. Meyer laat geen kans voorbijgaan om zijn gesprekspartner het hemd van het lijf te vragen over zijn jeugd in Hongarije, het spelen van kamermuziek, dirigeren en opbouwen van repertoire. En tussendoor ook nog gewoon naar hoe het voelt om Haydn te spelen en of Beethoven werkelijk zo moeilijk is als wordt beweerd.
In het tweede deel beantwoordt András Schiff zijn eigen vragen die hij zich in de essays uit de jaren 1998-2014 stelt. Waar moet je rekening mee houden bij het spelen van Bach? Welk instrument kies je voor Schubert? Is een muziekwedstrijd kunst of sport? Deze en nog veel meer ‘hoe en waarom’ van Schiff worden beargumenteerd toe- en uitgelicht in ruim drieëndertig essays. Ze variëren van een ingezonden brief in de Washington Post over de Hongaarse naoorlogse geschiedenis tot een Mendelssohn-pleidooi en notities over de cadensen van Mozarts pianoconcerten. Naast Bach en Haydn richt Schiff zijn aandacht onder anderen op Beethoven, Schumann, Dvořák, Bartók en Kurtág, en hij schroomt niet een brief aan Schumann in het hiernamaals te schrijven om de componist over de stand van zaken van zijn muzikale erfenis te informeren. De uiteenlopende onderwerpen laten niet alleen de breedte van Schiffs belangstelling zien, maar ook de scherpte van zijn analytisch vermogen. Hier is een ervaren musicus aan het woord die alles waar hij over schrijft, heeft doorleefd en zich eigen gemaakt. Net als bij de interviews hebben de essays ook een persoonlijke noot in zijn herinneringen aan musici of eigen concertervaringen. In alles wat de pianist zegt of schrijft laat hij bovendien zijn oprechte bewondering voor al het ‘prachtigs’, ‘moois’ en ‘dramatisch’ dat hij in muziek hoort, graag doorklinken Dat maakt zijn boek menselijk en toegankelijk, vol scherpe observaties en persoonlijke gedachten over muziek, musiceren en het leven. ©Olga de Kort, 2017. (gepubliceerd in Pianist, 2017, nr.4)
Olga de Kort 
Geef een reactie