5 november 2011, Muziekgebouw Eindhoven. Muzikaal pleidooi voor de natuur: Het Brabants Orkest olv H.Leenders. Klas Torstensson. A Cycle of the North: Fastlandet, Polarhavet; Marc Cornelissen. Inleiding en interactieve sessie met publiek; The White Planet (compilatie).
De illusie om te worden gelezen raakte ik al kwijt na mijn eerste publicatie in Nederland. Ik was toevallig op een koorrepetitie aanwezig waar de voorzitster het nieuwste ZingMagazine aan koorleden overhandigde. Met kloppend hart keek ik toe hoe de dames het tijdschrift steeds verder doorbladerden en durfde niet te zeggen dat ze net mijn allereerste Nederlandstalige publicatie overgeslagen hadden. Inmiddels heb ik mijn eerste publicatie-ervaring in zo veel variaties meegemaakt dat ik zonder een krimp te geven kan toekijken hoe ik niet gelezen word. Je moet het wel leren, anders kun je het niet aanzien hoe je pagina’s als onderzetters voor wijn, bier en koffie worden gebruikt (met alle morsige gevolgen vandien), het blad zelf wordt opgerold en op een stoel (vloer kan ook) achtergelaten. De enige troost – bij kranten is het nog erger. Je zou maar je hond uitlaten en je stuk langs het uitlaatstrookje zien slingeren.
Het bezoek aan het concert Muzikaal pleidooi voor de natuur van Het Brabants Orkest voegde een nieuwe dimensie aan mijn ‘niet gelezen- niet gezien- oh, sta je er ook in’-ervaring. Ik zag het HBO blad De Klank namelijk wel op de ‘juiste’ pagina’s opengeslagen. Maar ik vertrouw het nog steeds niet helemaal: het kan ook aan de foto’s van de WNF ambassadeur Marc Cornelissen liggen. Dat krijg je als je over muziek en natuur schrijft en je artikel op een spectaculaire achtergrond van de Tuna gletsjer te Spitsbergen wordt geplaatst, met nog meer prachtige beelden op volgende pagina’s.
Sneeuwvlakte, gletsjers, ijsbergen – er werden deze avond in Eindhoven veel beelden van ijs en sneeuw getoond. De uitvoering van de twee eerste delen van Klas Torstenssons trilogie The Circle of the North werd geïntegreerd in het programma rondom het Wereld Natuur Fonds en de Noordpool-problematiek. Het concert werd echter ingeleid met het voorlezen van een CAO-protestbrief van orkestmusici. Een heel toepasselijke actie, vond ik, want als gevolg van ‘cultuurklimaatverandering’ worden orkestmusici net als ijsberen met uitsterven bedreigd.
Naast Fastlandet (Vasteland, 2007) en Polarhavet (Poolzee, 2008) bestond het programma verder uit het openingsinterview met de componist, de inleiding van de poolreiziger Marc Cornelissen over zijn passie voor het Hoge Noorden, de muziekpresentatie van de ckv-leerlingen en de compilatie uit de film The White Planet. Ik vroeg me af in hoeverre de verwijzing naar het Wereld Natuur Fonds, Antarctica en alle mooie natuurbeelden de luisterervaring kon beïnvloeden. Hoe zou ik The Circle of the North zonder deze buitenmuzikale entourage ervaren? Waarschijnlijk niet veel anders dan nu. De bepaalde klanken, ritmische en instrumentale combinaties maakten mijn geluidengeheugen wakker, ik hoorde de muziek die mij de associaties met de ontberingen van noordelijke winters bezorgden. Ook zonder de titels van Fastlandet en Polarhavet te kennen zou ik waarschijnlijk aan de snijdende koude wind, krakende sneeuw, brekend ijs en dunne laagjes donkere water denken. En ik zou net zo stil zijn van de mooie solo’s van gebroken berkentakjes in Fastlandet en met water gevulde schelpen in Polarhavet.
De niet traditionele indeling en invulling van het concertprogramma leidden wel tot enige verwarring bij dat deel van het publiek dat meteen na de uitvoering van Fastlandet de zaal begon te verlaten. In de veronderstelling dat nu de pauze volgde. In de ‘echte’ pauze verplaatste het publiek zich naar de foyer, naar de muzikale presentatie van de Valkenswaardse ckv-scholieren. Het stuk, gecomponeerd tijdens een componeerworkshop, begeleidde de filmbeelden uit The White Planet. Een mooie, ritmische en sfeervolle compositie, met veel gevoel voor culminatie momenten uit de film. Helaas voor mij gingen deze culminatie momenten over een moeder-ijsbeer die op een baby-zeehondje jaagde. Ik heb nog nooit het muziekstuk over jagende ijsberen gehoord. Misschien zijn er meer maar mij werd het leed tot nu toe bespaard. Ik begrijp dat beide dieren gewoon bij het ecosysteem horen en dat het ons om de muziek gaat. Maar ik geef nu eenmaal om zeehondjes. En ik had de indruk dat ik de enige was. ‘Eten en opgegeten worden’, merkte mij buurman in de gang op.
Ik werd ineens heel triest. IJs wordt dunner, het ecosysteem is aan het veranderen, ijsberen vermageren en zeehondjes worden opgegeten. Dagelijks wordt er (op elkaar) gejaagd. En het raakt ons niet. Op de vraag van Mark Cornelissen wie doet er werkelijk iets om het klimaat te redden en de wereld beter te maken, gingen misschien 30 handen omhoog. Die van mij was er trouwens niet bij. Want behalve het rijden van een elektrische fiets en chagrijnig om het lot van zeehonden worden, doe ik ook niets aan.
En zo ging ik naar huis, denkend over de niet of wel gelezen tijdschriftstukken, de zin van het schrijven, het voortbestaan van de natuur en de relatie van ijsberen en zeehonden. Wat kan de muziek toch veel in beweging brengen! En dankzij de NS kreeg ik de kans om er nog twee extra uren over na te denken…
Olga de Kort 
Geef een reactie